Świątynie Parafii

Osadnictwo na terenie współczesnych Chróścic jest udokumentowane i sięga do odległego III-IV w. ne. Wtedy to istniały na naszym terenie osady produkcyjne z okresu wpływów rzymskich. Chodzi oczywiście o osady hutnicze. jedną zlokalizowaną w rejonie wiartaków i tzw. Kopania, badaną przez archeologów w latach trzydziestych i pięćdziesiątych XX wieku, drugą zlokalizowaną w rejonie Babilasu, dotychczas nie badaną. Kim byli osadnicy trudno nam współczesnym dociec, chociaż porównania archeologów do stosowanej technologii i pozostałych po ówczesnych osadnikach pamiątek, skłoniło ich do porównania naszej osady z osadą hutniczą z podobnego okresu odkrytej w Tarcholicach koło Wołowa, leżącego też nad brzegami Odry.
Wiemy, że już przed rokiem 1000 nasze tereny były obszarem ekspansji wiary katolickiej, która poprzez męczenników Cyryla i Metodego a później przez świętego Wojciecha bardzo szybko stała się dominującą i przez długi czas jedyną religią tych ziem. Religią, którego centrum było już wtedy i nadal pozostaje w Rzymie.
Wszystko wskazuje na to, iż pierwszą opiekę duszpasterską mieszkańcom pierwotnych Chróścic zapewniali Premonstratensi z Klasztoru w Czarnowąsach. Wiemy, iż powstanie tego Klasztoru przypada na rok 1228, kiedy to przeniesiono go na te ziemie z Rybnika, gdzie istniał od roku 1202 założony za przyczyną Lubomiły, żony Mieszka Plątonogiego, władcy Księstwa Opolsko- Raciborskiego. Między Chróścicami a Dobrzeniem przebiegała linia wpływu Kasztelanii Opolskiej i Wrocławskiej, dlatego też przynależność hierarchiczna naszej wsi zmieniała się. Wiemy na pewno że jeszcze przed rokiem 1230 granica pomiędzy archidiakonatami wrocławskim a opolskim ( powołanym do życia w roku 1228 ) przebiegała w ten sposób , że Popielów, Siołkowice i Chróścice należały do archidiakonatu wrocławskiego. Dobrzeń był natomiast od zawsze częścią archidiakonatu opolskiego. Przynależność naszej wsi zmieniała się jednak.
Czy Chróścice w XIII wieku posiadały już jakąś świątynię, trudno w chwili obecnej stwierdzić a dokumenty historyczne nic o tym nie mówią. Urbarz z 1566 roku po raz pierwszy wspomina o dobrach kościelnych znajdujących się w Chróścicach: wymienia cmentarz z górującym nad nim krzyżem oraz drewnianą kaplicę . W 1606 roku kaplica otrzymała z kościoła parafialnego w Siołkowicach jeden z dzwonów. W drugiej połowie XVII wieku zmodernizowana kaplica podniesiona została do rangi kościoła filialnego parafii siołkowickiej. Ww dokumencie wizytacji arcybiskupiej z Wrocławia z roku 1687 mówi się o tym, iż Chróścice posiadają własny drewniany, kryty gontem kościółek. Z kościołem łączy się dzwonnica, w której mieściły się 3 dzwony z tego jeden był z roku 1681 i to potwierdza informacje o istnieniu kościółka w Chróścicach od co najmniej XVI wieku. W późniejszych dokumentach mówi się, iż ówczesny kościół był pod wezwaniem świętych męczenników Fabiana i Sebastiana. Ks. Urban w swej kronice potwierdza, że wzmianki o tym kościele odnaleźć można w dokumencie z roku 1566. Sądzić należy, iż dotychczasowa świątynia w roku 1802 dla potrzeb wciąż rozwijającej się wsi była za mała, toteż ówczesny proboszcz z Siołkowic ks. Renner z Szywałdu, będący równocześnie duszpasterzem Chróścic, podjął decyzję o rozbiórce starego drewnianego kościoła i budowie większego kościoła z cegły. W roku 1804 drewniany kościółek rozebrano i sprzedano łącznie z chórem i ławkami do Naroka, gdzie stał do 1904 roku, niestety potem spłonął prawdopodobnie od uderzenia pioruna. Nowo wybudowany przestronny kościół z cegły, poświęcono świętej Jadwidze Śląskiej.

Kościół ten miał jedną nawę i murowaną wieżę, w której zamontowany był później zegar. Budowla ta istniała do roku 1936, zachowały się nawet zdjęcia tej świątyni. W masywnej wieży tego kościoła zawieszono w roku 1804 dwa dzwony: jeden z roku 1606 o średnicy 41 cm pochodzący z Siołkowic i drugi z roku 1681 odlany przez Gotfryda Zygmunta Gotz we Wrocławiu z pięknym fryzem na górnym jego brzegu.
Parafia Chróścice powstała w ślad za dyrektywą władz kościelnych z dnia 26.01.1884 r. Wielki wkład w powstanie samodzielnej parafii przypisuje się pochodzącemu z Chróścic ks. Dziekanowi Andrzejowi Krecik ( urodzonemu w 1822 roku )- proboszczowi parafii siołkowickiej , później proboszcza w Ucieszkowie koło Głubczyc. To właśnie on wykupił w 1882 roku od gospodarstwa Pampuch ( vulgo Lysik ) 115 morgów ziemi położonej w centralnej części Chróścic, naprzeciwko kościoła i przeznaczył ją na potrzeby przyszłego probostwa. Cytowana wyżej dyrektywa powodowała wyłaczenie z parafii siołkowickiej Chróścic i Kątów z Filii Parafialnej Narok należącej do Parafii Skorogoszcz. Wykupiona przez ks. Andrzeja Krecika ziemia dla zbudowania i zorganizowania plebanii oraz wcześniejsze zbudowanie nowego kościoła przy jednoczesnym wzroście wiernych stanowiły przekonywującą podstawę dla władz kościelnych i świeckich do utworzenia samodzielnej parafii. Pierwszym proboszczem nowo utworzonej parafii został dotychczasowy wikariusz Siołkowickiego proboszcza Bumbkego, ks. Fryderyk Lipiński.

Wróćmy jednak do historii chróścickich kościołów. Otóż 21 września 1935 roku proboszcz chróścickiej parafii, ks. Piecha, wraz z Radą Parafialną, w skład której wchodzili: administrator Kopietz, Jan Glazder, Szymon Gabriel, Jacek Piechotta, Paweł Greguletz, Michał Kośny, Piotr Sośnik, Paweł Siwek, Jan Grzonka, Walenty Skrzypczyk, Grzegorz Lazik, Andrzej Weber, Szymon Grzonka, Walenty Lisowski, Jan Fussy, Piotr Halama, Józef Skrzypczyk, Franciszek Kokot, Piotr Hennek, Józef Gbur i Tomasz Ledwolorz podejmuje decyzję o budowie nowego kościoła dla parafii chróścickiej. 7 lutego 1936 roku zatwierdzono budowę nowego kościoła i już 20 marca 1936 roku odprawiono pierwsze nabożeństwo w starej farskiej stodole, skromnie na tymczasowy kościółek adoptowanej. W związku z tym, iż ks. proboszcz Piecha był osobą schorowaną, częściowo sparaliżowaną, główny ciężar organizacyjny budowy spadł na późniejszego wieloletniego proboszcza Chróścic ks. Dziekana Jerzego Wyrwola- wówczas młodego, energicznego wikarego parafii. Projekt nowego kościoła wykonał architekt Felks Hinsch, a budowniczym był Tomasz Urban z Chróścic.
13 maja 1936 roku rozpoczęto zrywanie dachu starego kościoła, gdyż za wyjątkiem wieży, na demontaż której nie zgodził się już wtedy ówczesny konserwator zabytków, cała bryła starego kościoła musiała być usunięta. Nowo wybudowany kościół przylegał do pierwotnej wieży kościelnej, którą przy „okazji” podwyższono o ok. 10 m. W niej zawieszono nowe dzwony i zainstalowano zegar wieżowy. Obecny wystrój kościoła pochodzi w znacznej części jeszcze z poprzedniej budowli, gdyż jak wspomina w swej kronice ks. Augustyn Urban: „renowację głównego ołtarza pokryła w większej części rodzina kupca Józefa Scheitza, za odnowienie części bocznych ołtarzy zapłaciła młodzież żeńska i męska…”. Nowa świątynia otrzymała również nowe organy, które zakupiono w Nysie, w firmie Berschdorf.

Konsekracji nowego kościoła dokonał w dniu 10 października 1937 roku Jego Eminencja ks. kard. Adolf Bertram z Wrocławia. Patronką tej świątyni podobnie jak poprzedniej jest święta Jadwiga Śląska, której obraz ponownie zawieszono w centralnym punkcie ołtarza głównego. Pierwotnie, w stosunku do stanu dzisiejszego, przy pierwszym filarze , zamykającym prezbiterium po lewej stronie, znajdował się drewniany ołtarz poświęcony Matce Boskiej. Podczas malowania w roku 1969 ołtarz ten został usunięty, figurę matki Boskiej umocowano bezpośrednio na filarze a po ołtarzu ślad zaginął. Na szczęście, dzięki uporowi ówczesnego proboszcza ks. Jerzego Wyrwola, w naszej świątyni nie przeprowadzono rewolucyjnych zmian Soborowych z 1966 roku, w wyniku których zniszczony został wystrój wielu kościołów min. w Dobrzeniu Wielkim i Siołkowicach. Niestety, prawie całkowitej dewastacji uległ stary cmentarz znajdujący się w bezpośrednim otoczeniu i sąsiedztwie bryły Kościoła. Brak dbałości o groby naszych zmarłych przodków, często pochodzących jeszcze z XVII wieku, spowodował ich lawinowe rozbiórki i równanie mogił. Niestety temu barbarzyństwu nie ma końca i co starsze mogiły dalej są równane z ziemią lub miejsca pochówku wykorzystywane ponownie. Ale czy tak być powinno?
W tym miejscu należałoby wspomnieć proboszczów Parafii Chróścice, którzy od jej powstania nią kierowali. Byli to:

  • ks. Fryderyk Lipiński w latach 1884-1901
  • ks. Gustaw Mais w latach 1901- 1929
  • ks. Bonifacy Piecha w latach 1930-1949
  • ks. Jerzy Wyrwol w latach 1949- 1980
  • ks. Antoni Zemelka w latach 1980- 1990
  • ks. Zygmunt Jaworek od roku 1990

 

 

 

Nasza współczesna budowla kościelna podlega jak każda substancja budowlana naturalnemu procesowi starzenia się. Dlatego też, co jakiś czas podejmowane są różne prace remontowe i konserwacyjne. W roku 2006 elewacja kościoła otrzymała nowy, kolorowy tynk, a przy okazji po raz pierwszy od czasu zakończenia drugiej wojny światowej udało się postawić rusztowania tak, by dokonać naprawy łupkowego pokrycia wieży i załatać dziury w przestrzelonej kuli na jej szczycie. Wcześniej, w roku 2000 kompletnej renowacji konserwatorskiej poddana została tzw. gloria na ołtarzy głównym oraz freski na sklepieniu kościoła. Prace te wykonywała pani Barbara Lenart- konserwator zabytków muzeum diecezjalnego w Opolu. Wnętrze całego kościoła na nowo wymalowano w nieco zmienionej, pastelowej kolorystyce. Poprzednie dwa malowania wnętrza kościoła wykonała firma malarska nie żyjącego już niestety Antoniego Sosna. Naprawy elewacji kościoła dokonała firma WEKON wraz z pracownikami firmy Ratuszny.